عزت نفس
همیشه در زندگی زمان‌هایی وجود دارد که حس خوبی نسبت به خود و ارزشمندی‌مان نداریم. اما اگر کمبود عزت نفس مسئله‌ای غالب و طولانی مدت در زندگی باشد، می‌تواند به سلامت روان آسیب بزند و کیفیت زندگی روزمره را کاهش دهد.
- عزت نفس چیست؟
عزت نفس تصور و افکاری است که نسبت به خودمان داریم. وقتی مثبت باشد، احساس اعتماد و احترام به خود داریم. از خود و توانایی‌هایمان، از این که چه کسی هستیم و چه شایستگی‌هایی داریم، راضی هستیم. عزت نفس احساسی پایدار و مداوم است، اما گاهی می‌تواند دچار نوسان شود. ما طی این حس به خودمان ارزش و اعتبار می‌دهیم. از آنجا که این حس بر پایه عقاید و باورهای ما استوار است، تغییر آن به تمرین زیاد و تغییر باور نیاز دارد. عزت نفس به روش‌های زیر بر شما تاثیر می‌گذارد:
- احساس دوست داشتن خود و حس ارزشمندی
- توانایی تصمیم گیری و اثبات نظر خود به دیگران
- شناسایی نقاط قوت
- باور به توانایی امتحان کردن چیزهای جدید یا دشوار
- داشتن حس مهربانی نسبت به خود
- جبران اشتباهات گذشته بدون سرزنش کردن خود
- اختصاص دادن زمانی به خود
- باور به سزاوار بودن برای خوشبختی
اما چطور باید این احساس را در خودتان تقویت کنید؟ راهکارهای زیر به شما کمک می‌کنند که عزت نفس بهتری داشته باشید.
فهرست کردن توانایی‌ها
خیلی ساده ۱۰ نقطه قوت و ضعف خودتان را بنویسید. این کار به شما کمک می‌کند که تصویری صادقانه و واقع گرایانه از خودتان پیدا کنید.
تغییر توانایی‌ها
افرادی که عزت نفس پایینی دارند، اغلب فهرستی طولانی از کارهایی دارند که نمی‌توانند انجام دهند و تصور نادرستی از توانایی‌های خود دارند. اگر کار و فعالیت جدید را امتحان کنید که در آن موفق شوید، می‌توانید این باور را به چالش بکشید و تصویر جدیدی از خودتان در ذهنتان ایجاد کنید.
انتظارات واقع‌بینانه
مهم است که در مسیر تغییر باورها، اهدافی کوچک و قابل دستیابی برای خودتان تعیین کنید. اگر هدفتان خیلی بزرگ باشد یا قرار باشد به خاطر رسیدن به آن دیگران تغییر کنند، تضمین کرده اید که شکست دیگری را تجربه کنید تا عزت نفستان آسیب بیشتری ببیند.
نه به کمال گرایی
دستاوردها و اشتباهاتتان را بپذیرید. هیچ کسی کامل نیست و تلاش برای کامل بودن تنها به ناامیدی منجر می‌شود. اگر به جنبه‌های مثبت و منفی تلاش‌هایتان فکر کنید، دیدگاهی مثبت به خودتان خواهید داشت و در عین حال از اشتباهاتتان درس خواهید گرفت.
مقایسه نکردن
امروزه به دلیل امکاناتی نظیر شبکه‌های اجتماعی و تصاویر ایده آل و صیقل یافته از زندگی، مقایسه کردن خود با دیگران تله‌ای است که به راحتی در دام آن می‌افتید. مقایسه کردن دامی است که عزت نفس شما را به شدن تخریب می‌کند. تنها فردی که باید خودتان را با او مقایسه کنید، خودتان هستید.
دوست داشتن بدنتان
تجربه و نگاه ما به بدنمان معادل همان تجربه‌ای است که نسبت به خود هسته‌ای داریم. پذیرفتن بدنتان با تمام عیوبش به شما کمک می‌کند که دیدگاه مثبت‌تری نسبت به کل وجودتان داشته باشید.
پذیرفتن نواقص
به عزیزان، دوستان و خانواده تان فکر کنید. چرا آنها را دوست دارید. مطمئنا احساستان ربطی به صفات بی نظیر و بی نقص بودنشان ندارد. شما برای دوست داشتن کسی منتظر بی نقص شدن او نمی‌شوید. عشق انتخاب و تعهدی است که هر روز با وجود نقص‌هایمان انجام می‌دهیم و می‌توانیم همان انتخاب و تعهد را داشته باشیم تا خودمان را نیز دوست داشته باشیم.
تمرین کردن عادات سالم
مغز شما برای تغییر به سلامت، پذیرش و یادگیری جدید نیاز دارد. برای اینکه توانایی‌ها و باورهایتان را تغییر دهید باید تغذیه خوب، خواب کافی و بدن سالمی داشته باشید. اگر می‌خواهید به نتایج مثبتی برسید، اول باید بدن و مغز سالمی داشته باشید.
تشخیص صحبت‌های منفی
چه چیزی باعث شده عزت نفس شما کم شود؟ به صحبت‌های ذهنی خودتان گوش دهید. چه انتقاداتی از خودتان می‌کنید؟ چقدر بی رحمانه با خودتان حرف می‌زنید؟ آیا افرادی در زندگیتان هستند که همیشه در مورد نقاط ضعفتان صحبت می‌کند؟ چنین حمله‌هایی عزت نفس انسان را تخریب می‌کند. عواملی که باعث شده این حس در شما ضعیف شود را تشخیص دهید و سعی کنید از آنها دوری کنید. اگر افکار منفی در مورد خودتان دارید، از دیگران هم در مورد آن نظرخواهی کنید. در بسیاری از موارد متوجه خواهید شد که نسبت به خودتان بیش از حد سختگیر بوده‌اید و دیگران نظر شما را تأیید نمی‌کنند. از افرادی که همیشه شما را مورد انتقاد قرار می‌دهند، دوری کنید.
به چالش کشیدن افکار خودانتقادی
در ادامه راهکار قبلی، برخی از الگوهای فکری تحریف شده باعث کاهش عزت نفس می‌شوند. یک تحریف رایج، شخصی‌سازی است، که در آن خود را بیشتر از آنچه واقعاً هستید مسئول رویدادهای منفی می‌دانید. مثلا، فرزندتان نمره بدی در امتحان گرفته و شما خودتان را والدی بی کفایت می‌دانید. بدانید که می‌توانید بر رفتار کسی تاثیر بگذارید، اما باعث آن نمی‌شوید. تصمیم نهایی با آنهاست و هر کسی مسئول زندگی خودش است. یکی دیگر از افکار منفی رایج، استفاده از تعمیم بیش از حد است. «من بد هستم و همیشه همین طور بوده‌ام.» امکان ندارد که کسی در همه موقعیت‌های زندگی بی کفایت بوده باشد. به دنبال مثال‌های نقض این تفکر اشتباه باشید تا عزت نفس بهتری پیدا کنید. از کلمه‌هایی مانند «باید/نباید»، «همیشه»، «هرگز» دوری کنید.